Dezynfekcja to postępowanie mające na celu niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników.

Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe.

Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy.

Dezynfekcja, w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i powierzchni użytkowych.

​

Wyniki dezynfekcji zależą od trzech czynników:

• drobnoustroju – gatunek, liczba, aktywność fizjologiczna,

• środka dezynfekcyjnego – właściwości chemiczne i fizyczne, stężenie, czas działania,

• środowiska – temperatura, wilgotność, pH, obecność materii organicznej, poziom kationów Ca2+ i Mn2+ itp.

Do dezynfekcji stosuje się metody fizyczne, chemiczne i termiczno-chemiczne.

​

Czynniki fizyczne używane do dezynfekcji:

• Para wodna – do dezynfekcji wcześniej oczyszczonego sprzętu, odzieży, unieszkodliwiania odpadów, używa się pary wodnej w temperaturze 100–105 °C pod zmniejszonym ciśnieniem (0,45–0,5 atm).

• Pary wodnej pod normalnym ciśnieniem używa się do odkażania m.in. wyposażenia sanitarnego.

• Promieniowanie – do odkażania używa się promieni UV o długości fali 256 nm, które niszczą drobnoustroje w powietrzu i na niezasłoniętych powierzchniach.

• Ultradźwięki – przetwornik dźwiękowy umieszczony w dezynfektorze emituje fale o częstotliwości większej niż 20 kHz.  Fale rozchodzą się w cieczy. Powstają w niej strefy dwóch ciśnień: niskiego i wysokiego, wskutek czego w myjni ultradźwiękowej dochodzi do kawitacji. Wytworzona w ten sposób energia likwiduje zanieczyszczenia, a ultradźwięki niszczą komórki roztoczy, bakterii oraz innych drobnoustrojów.

​

Czynniki chemiczne używane do dezynfekcji:

• czwartorzędowe sole amoniowe

• alkohole, np. alkohol etylowy, alkohol izopropylowy

• aldehydy, np. formaldehyd, aldehyd glutarowy

• związki fenolowe, np. krezol, rezorcynol

• biguanidy, np. chlorheksydyna

• związki metali ciężkich, np. srebra, miedzi, rtęci

• związki halogenowe, np. jodyna, chloramina, jodofory

• fiolet krystaliczny, mleczan etakrydyny

• utleniacze – nadtlenki, np. H2O2 lub nadmanganiany, np. nadmanganian potasu; ozon – stosowany do ozonowania wody oraz dezynfekcji pomieszczeń, przedmiotów, urządzeń itd.

• tenzydy, np. mydła,

• kwasy i zasady. 

 

Im dłuższy jest czas działania i im wyższe stężenie środka dezynfekcyjnego (z wyjątkami), tym większa część drobnoustrojów zostanie zniszczona.

Ze względu na to, iż środki chemiczne zwykle nie działają w środowisku suchym, ważny jest również stopień ich wilgotności, co jest szczególnie istotne w dezynfekcji powietrza.

​

​